| Abstract | Shizofrenija je jedna od najtežih i najznačajnijih psihičkih bolesti. Naziv bolesti postoji već preko 100 godina, a potječe od riječi shizen – rascjepiti i phren – um. Od shizofrenije boluje preko 45 milijuna ljudi, a Hrvatska broji oko 18 000 registriranih. Kraćeg su životnog vijeka u odnosu na ostatak populacije zbog čestih komorbiditeta te visoke stope suicidalnosti. Točan uzrok shizofrenije i dalje nije poznat unatoč brojnim istraživanjima, ali se poveznica stavlja između određenih fizičkih, genetskih, psiholoških i okolinskih čimbenika. Shizofrenija je dugotrajna i kompleksna bolest koja se manifestira u različitim fazama; premorbidna, prodromalna, akutna te kronična faza. U novijoj literaturi često se spominje podjela na pozitivne i negativne simptome. Pozitivni simptomi podrazumijevaju halucinacije, deluzije, dezorganizirano ponašanje, dok pod negativne simptome spadaju avolicija, anhedonija, alogija i zaravnjen efekt. Što se tiče dijagnoze, bazira se na prisutnosti pozitivnih i negativnih simptoma unutar najmanje šest mjeseci, ostale laboratorijske i dijagnostičke pretrage se uglavnom provode u svrhu isključenja prisutnosti drugih bolesti. Shizofrenija predstavlja klasifikaciju niza poremećaja istog spektra. Tako razlikujemo paranoidnu shizofreniju, hebefrenu, katatonu, nediferenciranu i rezidualnu shizofreniju, shizofreniju simplex i postshizofrenu depresiju. S obzirom na težinu i manifestaciju bolesti, vrlo je važna prevencija (primarna, sekundarna i tercijarna) te rana intervencija kako bi se spriječila kronična bolest i invalidnost. Shizofrenija je neizlječiva bolest, no rana primjena terapije uvelike pomaže u tretiranju simptoma i poboljšanju kvalitete života. Veliku ulogu imaju antipsihotici u otklanjanju halucinacija i smanjenju rizika nove psihotične epizode te psihoterapija i elektrokonvulzivna terapija. Zdravstvena njega bolesnika sa shizofrenijom zahtjeva mnoga znanja i vještine te medicinska sestra mora biti spremna na sve dane zadatke i moguće poteškoće u njezi bolesnika. Važno je kontinuirano promatrati pacijenta, uočavati promjene stanja, znati postaviti sestrinske dijagnoze i ciljeve te provoditi adekvatne intervencije. |
