Abstract | Profana arhitektura antičkog Rima u osnovi je arhitektura vezana uz potrebe grada i gradskog stanovništva, javne namjene. Ovaj rad u kratkim crtama predstavlja najvažnije osnovice ove profane arhitekture. Na samom početku ukratko se referira na nastanak Rima. U prvom poglavlju naglasak je stavljen na stvaranje podloge na kojoj se razvija rimska arhitektura. Uočava se poštivanje pravila - religijskih i svjetovnih, koja su se ocrtala kroz geometrizaciju grada. Posebice se to ističe u položaju gradskih ulica, poglavito onih glavnih – cardo i decumanus. Nadalje se rad nastavlja na arhitekturu koja je služila velikim javnim okupljanjima građana na jednom mjestu. Riječ je o forumima i bazilikama. Potreba za okupljanjem većeg broja ljudi na jednom mjestu u svrhu opuštanja i zabave izrodila je gradnju građevina poput teatra - kojeg su preuzeli od Grka, i amfiteatra - koji je rimska tvorevina, čiji korijeni proizlaze iz teatra. Za održavanje konjičkih utrka gradili su cirkuse. Terme su nadilazile osnovnu higijensku namjenu, djelovale su poput grada u malom unutar velikoga megapolisa. Kada je riječ o stanovanju u antičkom Rimu, može se govoriti o četiri osnovna tipa stanovanja. Prvi tip su stambene kuće koje su u samom početku bile jednostavnije i u njima je stanovala jedna obitelj s poslugom ili bez nje - ovisno o materijalnim mogućnostima. Kasnije stambene kuće postaju luksuzniji način stanovanja, shodno s pomanjkanjem prostora za gradnju na području grada. Pomanjkanje površina za granju stambenih prostora rezultiralo je gradnjom u visinu. Tako nastaje drugi tip stanovanja u vidu gradske najamne kuće – inzule, u kojima je živjela većina stanovnika antičkog Rima. Oni najimućniji mogli su si priuštiti život u vilama, a najraskošniji oblik stanovanja predstavljale su palače. Oni koji su osiguravali vječnost, stabilnost i prosperitet Rima bili su vojnici. Rimska vojska strateški je razvila vojne logore kao stambeni i životni prostor svojih vojnika. Pretposljednje poglavlje govori o zidinama i gradskim vratima, kao sigurnosnim osnovicama grada, te o slavolucima i pobjedničkim stupovima, kao jedinstvenom načinu veličanja junaka. Žile kucavice Carstva bile su ceste koje su se neumorno gradile i koje su dopirale i do najudaljenijih dijelova. O cestama, kao i o akveduktima i mostovima govori posljednje poglavlje ovog rada. Mnogi elementi arhitekture, koje su Rimljani doveli do savršenstva, koriste se čak i danas. Prema tome, može se zaključiti kako su rimski arhitekti bili stvaraoci ispred svog vremena. |