| Abstract | Anemije su najčešće hematološke bolesti u ordinaciji liječnika obiteljske medicine. U Hrvatskoj je najčešća anemija u starijoj populaciji anemija kronične bolesti, a u žena reproduktivne dobi anemija zbog manjka željeza. Globalno gledano, najčešća je sideropenična anemija. Uzrok razvoju anemije mogu biti gubitak krvi, povećano razaranje eritrocita ili nedovoljna proizvodnja eritrocita. Anemija dovodi do neadekvatne dostave kisika tkivima, što može dovesti do oštećenja tkiva koja su osjetljivija na manjak kisika. Pregledom bolesnika, u svjetlu činjenice da je najčešća vrsta anemije ona zbog manjka željeza, potrebno je saznati da li su prisutni znakovi krvarenja iz probavnog trakta, poput hematokezije, melene i hematemeze. Žene u premenopauzi u postupku etiološke obrade anemije trebalo bi i ginekološki obraditi zbog mogućnosti gubitka krvi vaginalnim putem. U starijoj populaciji, potrebno je saznati da li je prisutna neka od kroničnih bolesti, kao što su kronične bolesti jetre, bubrega, neoplastične bolesti i kronične infekcije. Fizikalnim pregledom u bolesnika s anemijom nalazimo bljedilo, tahikardiju, sistolički ejekcijski šum kao znak hiperdinamske cirkulacije. Pregledom abdomena možemo naći organomegaliju, a digitorektalnim pregledom okultno krvarenje. Liječenje anemije se zasniva na točnoj etiološkoj dijagnozi. Za bolesnike sa sideropeničnom anemijom, preparati dvovalentnog željeza (željezo sulfat) per os su preporučena terapijska mjera zbog cijene i jednostavnosti uzimanja. Potrebna dnevna doza dvovalentnog željeza (željezo sulfata) je 150 do 200 mg, valja ju podijeliti u dva do tri obroka te uzeti prije jela radi bolje apsorpcije lijeka. Definitivna je terapija liječenje osnovne bolesti. U anemijama s nedostatkom kobalamina i/ili folata poremećena je sinteza DNA. Zbog urednog razvoja citoplazme i usporene sinteze DNA, poremećen je nuklearno citoplazmatski omjer u korist citoplazme, pa su stanice veće od normalnih i takve anemije zovemo iz tog razloga megaloblastičnim. Nedostatak folata uglavnom je prouzročen nedovoljnim unosom hranom u odnosu na potrebe organizma, dok je deficit kobalamina predominantno vezan uz nedostatak unutrašnjeg čimbenika i malapsorpcijske sindrome. Bolesnici s nedostatkom kobalamina, za razliku od onih s nedostatkom folata, pokazuju neurološke smetnje u obliku patoloških refleksa, ataksije, gubitka osjećaja dodira, pritiska, vibracije i kinestezije. Za pacijente s nedostatkom kobalamina, terapijska mjera uključuje intramuskularnu aplikaciju kobalamina 1 mg dnevno tijekom prvih 7-14 dana, zatim 1 mg na dan jedanput tjedno slijedeća četiri tjedna te 1 mg jedanput na mjesec do kraja života. Za pacijente kod kojih je ustanovljen nedostatak folne kiseline, uzima se peroralni preparat folne kiseline u dnevnoj dozi od 1 mg trajno. |
| Abstract (english) | Anemia is the most common hematological diseases in family medicine setting. In Croatia, the most common cause of anemia in elderly individuals is anemia of chronic disease, whereas in females of reproductive age, the most common cause is iron deficiency. The most common cause of anemia worldwide is iron deficiency. Anemia can result from blood loss, increased destruction of red blood cells (RBCs), or inadequate RBC production. Anemia can lead to an inadequate supply of oxygen to the tissues, which may cause symptoms in vulnerable organ systems. The history should focus on potential sources of blood loss. The GI tract is the most common source of blood loss, and the presence of melena, hematochezia, or hematemesis indicates GI bleeding. Premenopausal women should be assessed for abnormal vaginal bleeding, since this is a common cause of iron deficiency anemia. In the elderly population, it is important to inquire about chronic illnesses such as hepatic, renal, inflammatory, neoplastic, and infectious diseases, since these conditions are associated with anemia of chronic disease. Physical examination in patients with anemia will reveal pallor, tachycardia, dyspnea and a systolic ejection murmur that may be heard due to hyperdynamic circulation. Abdominal and rectal examinations can detect organomegaly and occult blood. Management of anemia depends on an accurate diagnosis. For patients with sideropenic anemia, oral iron(II)sulfate is a recommended therapeutic measure due to cost and ease of administration. The necessary daily dose of iron sulfate is 150 to 200 mg and it should be divided into two to three portions and taken before meals to improve absorption of the drug. Definitive therapy of iron deficiency anemia involves identifying and treating the underlying cause. Deficiencies in vitamins B12 (cobalamine) and folate impair deoxyribonucleic acid (DNA) synthesis. Although DNA synthesis is slowed, cytoplasmic development continues and there is more cytoplasm than normal, resulting in larger cells or a megaloblastic anemia. Folate deficiency generally results from inadequate dietary intake. In addition to inadequate intake, causes of B12 deficiency include malabsorption and lack of intrinsic factor (IF). Patients with B12 deficiency may have neurologic deficits such as abnormal reflexes, ataxia, Babinski sign, and poor position and vibration sense. These neurologic findings are not found with folate deficiency. For patients with cobalamin deficiency , therapeutic measures include intramuscular administration of cobalamin 1 mg daily for the first 7-14 days, followed by 1 mg per day once a week for four weeks and then 1 mg once a month until the end of life . For patients with established folic acid deficiency, oral folic acid (1mg) is taken every day for life. |
