Abstract | Predmet je ovoga rada pravo na pristup sudu, sadržano u članku 6. stavku 1. Konvencije za zaštitu ljudskih prava i temeljnih sloboda, kao i povrede toga prava nastale u postupcima pred hrvatskim sudovima u parničnom i ovršnom postupku. U radu su navedeni primjeri povreda Konvencije nastalih kao posljedica zakonodavne intervencije u postupke u tijeku (određivanjem njihova prekida), povrede nastale kao rezultat pretjeranoga formalizma, povrede do kojih je došlo zbog pogrešaka u računanju rokova, povrede uzrokovane prekomjernim troškovima postupka, povrede nastale uskratom besplatne pravne pomoći, neujednačenom sudskom praksom, proglašenjem da stvar ne ide u sudsku nadležnost ili da nijedan sud nije nadležan te naposljetku povrede zbog ograničenja pristupa Vrhovnom sudu RH zbog premale vrijednosti predmeta spora. Članak 6. stavak 1. Konvencije ne samo da sadrži jamstva poštenoga suđenja i iz toga implicirano pravo na pristup sudu, nego podrazumijeva i pravo na izvršenje pravomoćne presude. S tim u vezi navedeni su slučajevi povrede Konvencije na čijoj je podlozi izloženo pravilo prema kojem posljedice pogrešaka sudova i drugih tijela ne smiju pasti na teret strankama. Isto su tako prezentirana neka posebna pravila koja vrijede kada je država ovršenik. Svi navedeni primjeri u kojima je Europski sud za ljudska prava utvrdio povredu Konvencije u velikoj su mjeri aktualni i danas, ponajviše kao posljedica dekontekstualiziranoga rješavanja pravnih problema. |
Abstract (english) | The subject-matter of this paper is the right of access to court, enshrined in Article 6 § 1 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, as well as the violations thereof found to have occurred in the proceedings before Croatian courts in civil matters. More specifically, the paper deals with cases in which the European Court of Human Rights held that there had been a violation of the Convention as a result of: (i) a legislative measure which affected ongoing proceedings by staying them, (ii) excessive formalism, (iii) mistaken calculation of time-limits, (iv) excessive costs of court proceedings, (v) failure to provide free legal aid, (vi) inconsistent case-law, (vii) finding that a matter is unjusticiable or that no court has jurisdiction to deal with it, and (viii) restrictions of access to the Supreme
42
Court of the Republic of Croatia due to the low value of the subject-matter of a dispute (ratione valoris criterion). Not only does Article 6 § 1 of the Convention provide for fair-trial guarantees, including implicitly the right of access to court, but it also protects the right to have final binding judicial decisions implemented. In that regard, on the basis of the relevant case-law, the paper sets out a rule according to which the errors made by a State authority must not be remedied at the expense of the individual concerned. Some specific rules that apply when the State is subjected to enforcement proceedings are set out in the same manner. Nearly all situations set forth herein, in which the ECtHR found a violation, continue to be a lasting challenge even nowadays, mainly as a consequence of divesting legal issues of their context. |