| Abstract | L’autobiografia sociolinguistica è il racconto che uno fa della propria esperienza linguistica. La storia delle ricerche autobiografiche è ancora in un periodo giovanile. È conosciuta già dagli anni ottanta, ma appena nell’ultimo decennio abbiamo cominciato ad fare ricerche vere con il contatto linguistico europeo.
Uno, per scrivere una bella e buona autobiografia dovrebbe seguire sei punti. Parte dalle informazioni anagrafiche, descrive il proprio repertorio linguistico, i cambiamenti linguistici, gli influssi sulla sua parlata, le proprie esperienze linguistiche e finisce con l’espressione dei propri pensieri.
L’autobiografia sociolinguistica si usa anche come uno strumento didattico. Tramite l’autobiografia sociolinguistica gli alunni praticano la scrittura, la produzione orale, ma anche la comprensione dei testi. Forse la cosa più importante è che imparano molto su se stessi. Allora, quando la usiamo come strumento didattico, è molto utile per gli alunni, ma anche per gli insegnanti. Attraverso l’unità, impariamo come varia la lingua e come queste variazioni influiscono sulla gente e sul loro repertorio linguistico. Un professore capisce di più il rapporto degli apprendenti con la lingua e le sue varietà. Abbiamo quattro fasi nell’insegnamento didattico. Nella prima fase gli studenti guardano un film e compilano gli esercizi fatti sul film. Scoprono che cosa sia l’autobiografia e si presentano come uno dei personaggi del film. Nella seconda fase, leggono un’autentica autobiografia sociolinguistica e dopo fanno gli esercizi collegati. Compaiono le nuove definizione collegate (lingua madre, variazioni della lingua…) dopo le quali gli studenti compilano la scheda con i termini imparati. La terza fase richiede il collegamento dei brani per costruire l’autobiografia sociolinguistica e il compilamento delle domande esposte. In fine, la quarta fase richiede la scrittura della propria autobiografia sociolinguistica con l’aiuto delle domande della fase precedente.
L’autobiografia linguistica è un documento il quale dobbiamo aggiornare ogni tanto perché testimonia il nostro percorso linguistico. Descrivendo i nostri obbiettivi di studio, la nostra storia nello studio delle lingue, le nostre esperienze linguistiche e interculturali più significative e le nostre attuali priorità nello studio delle lingue, determiniamo il livello da noi raggiunto in ogni lingua. Ricostruendo gli aspetti della storia e della vita della persona parliamo di una intervista narrativa autobiografica. Al centro dello studio abbiamo quello vissuto da parte della persona analizzata e l’interazione tra l’intervistato e il ricercatore. |
| Abstract (english) | Sociolingvistička autobiografija je priča koju osoba pripovijeda na temelju osobnih jezičnih iskustava. Sa drugog gledišta, sociolingvistička autobiografija je kvalitativna metoda prikupljanja podataka u sociolingvističkim istraživanjima. Također možemo reći da je zadatak pisanja koji stimulira učenike da se oglednu na vlastita jezična iskustva. Pomaže nam da prepoznamo vlastite potrebe i ciljeve, da pogledamo na naš dosadašnji ishod učenja i na naša među kulturna iskustva te da odredimo stupanj koji imamo u znanju svakog jezika koji poznajemo.
Povijest sociolingvističkih istraživanja seže još u osamdesete godine prošlog stoljeća, ali tek posljednjih desetak godina možemo reći da imaju važnu ulogu u sociološkim istraživanjima. Franshescini e Mieznikowski su prvi koji su uopće spomenuli termin „sociolingvistička autobiografija“ te su napisali biografske priče o usvajanju i učenju jezika. U Italiji je to bio Giuseppe Antonio Borghese koji je napisao vlastitu autobiografiju s naslovom „Jezična autodijakronija“. U Hrvatskoj je sve započelo sa Velimirom Pikorcem koji je napisao dva jezično-biografska intervjua s ljudima iz Đurđevaca koji pričaju kajkavskim dijalektom, a sve u spomen sedamdesetog rođendana kajkavskog pisca ĐukeTomerlina-Picoka.
Kako napisati dobru sociolingvističku autobiografiju? Dakle, moramo slijediti šest točki. Prva točkagovori o osobnim podacima- mjesto i godina rođenja, gdje živimo, počeci u školi, itd. U drugoj točki opisujemo naš jezični repertoar. Koje jezike pričamo. U prvom krugu sa roditeljima i braćom, u drugom sa bakama i djedovima, te u trećem sa ostalom rodbinom. Opisujemo naša prva sjećanja, možda i prve izgovorene riječi. Treća točka upotpunjuje prve dvije, ali se baziramo na jezične promjene. Možda je mama htjela da govorimo standardnim, a tata dijalektom, pa onda opisujemo tko je bio presudan u odluci. Kako pričamo u javnim ustanovama, kako kod doktora. Četvrta točka se odnosi na prijatelje, školu, putovanja i medije koji osobito danas imaju sve veći utjecaj. Opisujemo kako razgovaramo sa prijateljima iz kvarta, sela, kako sa onima iz škole, govorimo li svi istim dijalektom, opisujemo kako pričaju ljudi iz županije do naše, a kako, ako znamo, iz susjedne zemlje. Kako pričaju osobe na televiziji, a kako na radiju, da li govore hrvatskim standardnim jezikom ili pak ne. Peta točka upotpunjuje četvrtu. Opisujemo naše eventuale osude na školski sustav, kako smo naučili i jesmo li uopće. Govorimo o onome što i kako bismo promijenili. U posljednjoj točki dijelimo svoja mišljenja. Koji jezik se nama sviđa, a koji ne. Kojim jezikom se služimo najviše i zašto.
Sociolingvistička autobiografija se može koristiti kao didaktička metoda poučavanja. Ona je korisna i studentima i profesorima. Studentima služi kao vježba za pisanje, shvaćanje teksta i oralno izražavanje, ali najvažnije, za upoznavanje sebe samih. Za profesore je bitna jer im pomaže shvatiti jezični repertoar svojih studenata, njihove motivacije za učenje jezika, ali i odnos koji imaju prema jeziku. U učenju drugog jezika ili stranog, postoje četiri faze za izvođenje nastave. Prva faza se odnosi na gledanje filma i uvođenje termina „sociolingvistička autobiografija“. U filmu se studenti moraju koncentrirati na likove i njihovu poziciju u filmu. Gledanje filma je podijeljeno u tri djela. Nakon svakog djela slijede zadaci koji se onda zajednički ispravljaju. Prvi zadatak je spajanje imena likova s danim informacijama. Drugi zadatak je točno/netočno gdje učenici ocjenjuju koji je događaj vezan uz film. Treći badata zahtjeva spajanje rečeničnih izjava sa osobama koje su ih izgovorile. Na temelju prikupljenih informacija, netko od učenika se predstavlja u ime lika iz filma. Na kraju prve faze, profesor objašnjava da priča o sebi nosi ime autobiografije. Druga faza je čitanje autentiche autobiografie napisane od strane nekog studenta ili studentice. Ali prije, profesor objašnjava pojam aktivne i pasivne kompetencije, jezični repertoar i materinji jezik, nakon čega studenti moraju navesti sve svoje jezike te kakvu kompetenciju imaju iz svakog. Nakon čitanja autobiografije, dani su im zadaci točno/netočno. Uvedeni su također i termini varijacije jezika te zadatak u vezi teme. U trećoj fazi studenti dobivaju dijelove neke autobiografije i pitanja na koja moraju odgovoriti. Tip pitanja je „Gdje si rođen?“, „Gdje živiš?“. Priprema za posljednju fazu. Četvrta faza je pisanje vlastite autobiografije. Također, kao pomoć, dobivaju pitanja kao i u prošloj fazi. Sociolingvistička autobiografija je također dokument koji svjedoči o našem dosadašnjem učenju jezika. S vremenom dokument treba ažurirati. Imamo četiri djela kada stvaramo dokument. Prvi dio govori o našim ciljevima učenja. Drugi dio o našoj dosadašnjoj priči o učenju jezika. U trećem djelu opisujemo naša najznačajnija jezična i međukulturalna iskustva, dok u četvrtom djelu svjedočimo o trenutnim prioritetima u učenju jezika. Narativni autobiografski intervju je intervju u kojem osoba priča o svojim jezičnim iskustvima. U centru istraživanja je ono proživljeno od strane ispitanika i interakcija između ispitivača i ispitanika. Na kraju, primjer sociolingvističk eautobiografije pokazuje kako ona mora biti napisana te o čemu mora govoriti. |
