Bol je svako neželjeno senzoričko i emocionalno iskustvo koje se povezuje sa stvarnim ili mogućim oštećenjem tkiva ili se opisuje kao takvo. Na razvoj bola utječu biološki, psihološki i socioekonomski čimbenici, a klasificira se vremenski (akutni i kronični), etiološki (maligni i nemaligni) i patofiziološki (nociceptivni i neuropatski). U kirurškoj jedinici intenzivnog liječenja više od polovine bolesnika osjeća akutnu bol, a isto se tako procjenjuje da se kronična bol razvije kod 10-50% bolesnika koji su podvrgnuti operativnom zahvatu. Menadžment bola složen je postupak koji zahtijeva angažman svih sudionika tima koji zbrinjavaju bolesnika, a izuzetno je važan jer smanjuje trajanje hospitalizacije, troškove liječenja te morbiditet i mortalitet u postoperativnoj fazi. Osim toga, smanjuje mogućnost razvoja kroničnog bola nakon otpusta bolesnika iz JIL-a te pozitivno utječe na očuvanje optimalne kvalitete života bolesnika. Zbog navedenog je tema ovog rada menadžment bola u kirurškoj jedinici intenzivnog liječenja, čija je ključna sastavnica kvalitetna procjena bola. U radu su istaknuti različiti alati za procjenu bola, u skladu s izazovima s kojima se medicinska sestra u kirurškoj jedinici intenzivnog liječenja susreće, a prikazani su verbalni, neverbalni, bihevioralni te fiziološki parametri koji mogu biti korisni u procjeni bola. Nakon toga prikazan je pregled farmakoloških i nefarmakoloških metoda menadžmenta bola zasnovanog na principima individualnog pristupa, multimodalnosti te multidisciplinarnog timskog rada. Potom je na temelju pregleda literature opisana uloga medicinske sestre u menadžmentu bola kod bolesnika smještenih u kirurški JIL, posebno kod bolesnika u postoperativnoj fazi te bolesnika kojima je potrebna potpora mehaničke ventilacije. Pri tome glavne smjernice menadžmenta bola uključuju: odabir najmanje invazivne intervencije u menadžmentu bola; poticanje multimodalnog liječenja; koordinaciju rada s drugim članovima tima; redovnu procjenu bola svaka 2-4 sata, a pogotovo prije i nakon postupaka koji su izvor bola kod bolesnika (npr. higijena, okretanje, postavljanje ili vađenje drenova, intubacija, ekstubacija i slično); praćenje, bilježenje i reagiranje na neželjene učinke terapije (primarno na pretjeranu sedaciju i respiratornu depresiju) te vođenje dokumentacije o bolu, uz evaluaciju bola pri otpustu bolesnika iz kirurške jedinice intenzivnog liječenja.