Title Zoosemija u hrvatskom i portugalskom jeziku
Title (english) Zoosemy in Croatian and Portuguese language
Title (portuguese) Zoossemia nas línguas portuguesa e croata
Author Iva Zečević
Mentor Tatjana Pišković (mentor)
Mentor Nina Lanović (komentor)
Committee member Daliborka Sarić (predsjednik povjerenstva)
Committee member Tatjana Pišković (član povjerenstva)
Committee member Nina Lanović (član povjerenstva)
Granter University of Zagreb Faculty of Humanities and Social Sciences (Department of Croatian language and literature) Zagreb
Defense date and country 2024-10-30, Croatia
Scientific / art field, discipline and subdiscipline HUMANISTIC SCIENCES Philology Croatian Studies
Scientific / art field, discipline and subdiscipline HUMANISTIC SCIENCES Philology Romance Studies
Abstract U lingvističkome metajeziku zoosemija označava metaforičko proširenje značenja leksema koji primarno upućuju na životinje, a sekundarno na ljude. Zahvaljujući sposobnosti da metaforički mislimo, u stanju smo uočiti da referenti koji pripadaju potpuno različitim domenama slično izgledaju, slično funkcioniraju, imaju sličan položaj ili slične karakteristike. Taj nam mentalni metaforički mehanizam osigurava podlogu za leksički metaforički mehanizam s pomoću kojeg prenosimo ime s jednog referenta na drugi i razvijamo višeznačnu strukturu leksema. Iako je prijenos imena sa životinje na čovjeka neupitan primjer metaforičkog mehanizma, njegovu motiviranost treba pažljivo interpretirati jer se obično ne temelji na sličnosti vidljivih obilježja životinja i ljudi, nego na izjednačavanju određenih ljudskih karakternih osobina sa stereotipima o naravi određenih životinja. Zoosemija se može istraživati u okviru leksika jednog jezika, ali i usporedno, u leksiku dvaju ili više jezika. U literaturi o zoosemiji dosad nisu uspoređivani hrvatski i portugalski jezik, pa se ovim radom nastoji popuniti ta praznina. Na temelju proučavanja jednojezičnih rječnika hrvatskog i portugalskog jezika sastavljen je katalog leksema za životinje koji sekundarnim značenjima upućuju na ljude. Nakon izdvajanja odgovarajućih rječničkih članaka citirani su i analizirani primjeri njihove konkretne uporabe u različitim diskursnim poljima (u književnosti, na internetskim portalima, u razgovornom jeziku itd.). Usporedno proučavajući analogne zooseme u hrvatskom i portugalskom jeziku, kreiran je pregledan, detaljan i dokazima potkrijepljen osvrt na mehanizme zoosemije u obama jezicima. Širok spektar mogućnosti realizacije zoosemije u različitim kontekstima, kao i izvjesne razlike između hrvatske kulture i kulture zemalja portugalskoga govornog područja, omogućili su zanimljivu i zaključcima bogatu interpretaciju.
Abstract (english) In the linguistic metalanguage, zoosemy implies a metaphorical extension of the meaning of lexemes that primarily refer to animals, and secondarily to people. Due to our ability to think metaphorically, we are able to perceive that referents belonging to entirely different domains look similar, function similarly and have similar positions or similar characteristics. This mental metaphorical mechanism provides us with the basis for the lexical metaphorical mechanism according to which we transfer the name from one referent to another and develop the ambiguous structure of the lexeme. Although the transfer of a name from an animal to a human is unquestionably an example of a metaphorical mechanism, its motivation should be carefully interpreted because it is usually not based on the visible similarity between animals and humans, but on equating certain human character traits with stereotypes about the nature of certain animals. Zoosemy can be researched within the lexicon of one language, but also comparatively, in the lexicons of two or more languages. In the literature on zoosemy, the Croatian and Portuguese languages have not yet been compared. Therefore, this thesis strives to fill the void. We compiled a catalogue of lexemes for animals with secondary meanings referring to people based on the study of monolingual dictionaries of the Croatian and Portuguese languages. After extracting the corresponding dictionary articles, we cited and analyzed examples of their use in different discourse fields (in literature, on online platforms, in conversational language, etc.). Studying analogous zoosemes in the Croatian and Portuguese languages side by side provided a reviewed, detailed and evidence-supported overview of the mechanisms of zoosemy in both languages. The wide range of possibilities for the realization of zoosemy in different contexts, as well as certain differences between Croatian culture and the culture of Portuguese-speaking countries, enabled an interesting and prosperous interpretation.
Abstract (portuguese) Na metalinguagem linguística, a zoossemia denota uma extensão metafórica do significado dos lexemas que se referem principalmente aos animais e, secundariamente, às pessoas. Devido à capacidade de pensar metaforicamente, somos capazes de perceber que os referentes de domínios completamente diferentes podiam parecer semelhantes porque funcionam de forma semelhante, ou seja têm posições ou caraterísticas semelhantes. Este mecanismo metafórico mental oferece a base para o mecanismo metafórico lexical com o qual transferimos o nome de um referente para outro e desenvolvemos a estrutura ambígua do lexema. Embora a transferência de um nome de um animal para um humano seja um exemplo inquestionável de mecanismo metafórico, a sua motivação deve ser interpretada com cuidado porque geralmente não se baseia na semelhança de caraterísticas visíveis de animais e humanos, mas na equiparação de determinados traços humanos com estereótipos sobre a natureza de certos animais. A zoosemia pode ser observada no léxico de uma língua, mas também comparativamente, no léxico de duas ou mais línguas. Na literatura sobre zoosemia, as línguas croata e portuguesa ainda não foram comparadas e este tese de mestrado tenta preencher esta lacuna. Com base no estudo de dicionários monolingues das línguas croata e portuguesa, criamos um catálogo de lexemas para animais com significados secundários referentes a pessoas. Após a extração dos artigos correspondentes dos dicionários, citamos e analisamos exemplos da sua utilização em diferentes campos do discurso (na literatura, nos portais da Internet, na linguagem coloquial, etc.). Ao estudar zoossemas análogos nas línguas croata e portuguesa em paralelo, geramos uma revisão detalhada e apoiada por evidências dos mecanismos dos zoossemas em ambas as línguas. A grande quantidade de possibilidades de realização da zoosemia em diferentes contextos, bem como certas diferenças entre a cultura croata e a cultura dos países lusófonos, permitiram uma interpretação interessante e rica em conclusões.
Keywords
leksem
zoosemija
metafora
hrvatski jezik
portugalski jezik
Keywords (english)
lexeme
zoosemy
metaphore
Croatian language
Portuguese language
Language croatian
Language portuguese
URN:NBN urn:nbn:hr:131:761434
Study programme Title: Croatian Language and Literature; specializations in: Teaching Course: Teaching Study programme type: university Study level: graduate Academic / professional title: magistar/magistra edukacije hrvatskog jezika i književnosti (magistar/magistra edukacije hrvatskog jezika i književnosti)
Study programme Title: Portuguese Language and Literature (double major) Study programme type: university Study level: graduate Academic / professional title: magistar/magistra portugalskog jezika i književnosti (magistar/magistra portugalskog jezika i književnosti)
Type of resource Text
File origin Born digital
Access conditions Open access
Terms of use
Created on 2024-10-31 10:12:39