Naslov Zoosemija u hrvatskom i portugalskom jeziku
Naslov (engleski) Zoosemy in Croatian and Portuguese language
Naslov (portugalski) Zoossemia nas línguas portuguesa e croata
Autor Iva Zečević
Mentor Tatjana Pišković (mentor)
Mentor Nina Lanović (komentor)
Član povjerenstva Daliborka Sarić (predsjednik povjerenstva)
Član povjerenstva Tatjana Pišković (član povjerenstva)
Član povjerenstva Nina Lanović (član povjerenstva)
Ustanova koja je dodijelila akademski / stručni stupanj Sveučilište u Zagrebu Filozofski fakultet (Odsjek za kroatistiku) Zagreb
Datum i država obrane 2024-10-30, Hrvatska
Znanstveno / umjetničko područje, polje i grana HUMANISTIČKE ZNANOSTI Filologija Kroatistika
Znanstveno / umjetničko područje, polje i grana HUMANISTIČKE ZNANOSTI Filologija Romanistika
Sažetak U lingvističkome metajeziku zoosemija označava metaforičko proširenje značenja leksema koji primarno upućuju na životinje, a sekundarno na ljude. Zahvaljujući sposobnosti da metaforički mislimo, u stanju smo uočiti da referenti koji pripadaju potpuno različitim domenama slično izgledaju, slično funkcioniraju, imaju sličan položaj ili slične karakteristike. Taj nam mentalni metaforički mehanizam osigurava podlogu za leksički metaforički mehanizam s pomoću kojeg prenosimo ime s jednog referenta na drugi i razvijamo višeznačnu strukturu leksema. Iako je prijenos imena sa životinje na čovjeka neupitan primjer metaforičkog mehanizma, njegovu motiviranost treba pažljivo interpretirati jer se obično ne temelji na sličnosti vidljivih obilježja životinja i ljudi, nego na izjednačavanju određenih ljudskih karakternih osobina sa stereotipima o naravi određenih životinja. Zoosemija se može istraživati u okviru leksika jednog jezika, ali i usporedno, u leksiku dvaju ili više jezika. U literaturi o zoosemiji dosad nisu uspoređivani hrvatski i portugalski jezik, pa se ovim radom nastoji popuniti ta praznina. Na temelju proučavanja jednojezičnih rječnika hrvatskog i portugalskog jezika sastavljen je katalog leksema za životinje koji sekundarnim značenjima upućuju na ljude. Nakon izdvajanja odgovarajućih rječničkih članaka citirani su i analizirani primjeri njihove konkretne uporabe u različitim diskursnim poljima (u književnosti, na internetskim portalima, u razgovornom jeziku itd.). Usporedno proučavajući analogne zooseme u hrvatskom i portugalskom jeziku, kreiran je pregledan, detaljan i dokazima potkrijepljen osvrt na mehanizme zoosemije u obama jezicima. Širok spektar mogućnosti realizacije zoosemije u različitim kontekstima, kao i izvjesne razlike između hrvatske kulture i kulture zemalja portugalskoga govornog područja, omogućili su zanimljivu i zaključcima bogatu interpretaciju.
Sažetak (engleski) In the linguistic metalanguage, zoosemy implies a metaphorical extension of the meaning of lexemes that primarily refer to animals, and secondarily to people. Due to our ability to think metaphorically, we are able to perceive that referents belonging to entirely different domains look similar, function similarly and have similar positions or similar characteristics. This mental metaphorical mechanism provides us with the basis for the lexical metaphorical mechanism according to which we transfer the name from one referent to another and develop the ambiguous structure of the lexeme. Although the transfer of a name from an animal to a human is unquestionably an example of a metaphorical mechanism, its motivation should be carefully interpreted because it is usually not based on the visible similarity between animals and humans, but on equating certain human character traits with stereotypes about the nature of certain animals. Zoosemy can be researched within the lexicon of one language, but also comparatively, in the lexicons of two or more languages. In the literature on zoosemy, the Croatian and Portuguese languages have not yet been compared. Therefore, this thesis strives to fill the void. We compiled a catalogue of lexemes for animals with secondary meanings referring to people based on the study of monolingual dictionaries of the Croatian and Portuguese languages. After extracting the corresponding dictionary articles, we cited and analyzed examples of their use in different discourse fields (in literature, on online platforms, in conversational language, etc.). Studying analogous zoosemes in the Croatian and Portuguese languages side by side provided a reviewed, detailed and evidence-supported overview of the mechanisms of zoosemy in both languages. The wide range of possibilities for the realization of zoosemy in different contexts, as well as certain differences between Croatian culture and the culture of Portuguese-speaking countries, enabled an interesting and prosperous interpretation.
Sažetak (portugalski) Na metalinguagem linguística, a zoossemia denota uma extensão metafórica do significado dos lexemas que se referem principalmente aos animais e, secundariamente, às pessoas. Devido à capacidade de pensar metaforicamente, somos capazes de perceber que os referentes de domínios completamente diferentes podiam parecer semelhantes porque funcionam de forma semelhante, ou seja têm posições ou caraterísticas semelhantes. Este mecanismo metafórico mental oferece a base para o mecanismo metafórico lexical com o qual transferimos o nome de um referente para outro e desenvolvemos a estrutura ambígua do lexema. Embora a transferência de um nome de um animal para um humano seja um exemplo inquestionável de mecanismo metafórico, a sua motivação deve ser interpretada com cuidado porque geralmente não se baseia na semelhança de caraterísticas visíveis de animais e humanos, mas na equiparação de determinados traços humanos com estereótipos sobre a natureza de certos animais. A zoosemia pode ser observada no léxico de uma língua, mas também comparativamente, no léxico de duas ou mais línguas. Na literatura sobre zoosemia, as línguas croata e portuguesa ainda não foram comparadas e este tese de mestrado tenta preencher esta lacuna. Com base no estudo de dicionários monolingues das línguas croata e portuguesa, criamos um catálogo de lexemas para animais com significados secundários referentes a pessoas. Após a extração dos artigos correspondentes dos dicionários, citamos e analisamos exemplos da sua utilização em diferentes campos do discurso (na literatura, nos portais da Internet, na linguagem coloquial, etc.). Ao estudar zoossemas análogos nas línguas croata e portuguesa em paralelo, geramos uma revisão detalhada e apoiada por evidências dos mecanismos dos zoossemas em ambas as línguas. A grande quantidade de possibilidades de realização da zoosemia em diferentes contextos, bem como certas diferenças entre a cultura croata e a cultura dos países lusófonos, permitiram uma interpretação interessante e rica em conclusões.
Ključne riječi
leksem
zoosemija
metafora
hrvatski jezik
portugalski jezik
Ključne riječi (engleski)
lexeme
zoosemy
metaphore
Croatian language
Portuguese language
Jezik hrvatski
Jezik portugalski
URN:NBN urn:nbn:hr:131:761434
Studijski program Naziv: Kroatistika; smjerovi: nastavnički (dvopredmetni) Smjer: nastavnički (dvopredmetni) Vrsta studija: sveučilišni Stupanj studija: diplomski Akademski / stručni naziv: magistar/magistra edukacije hrvatskog jezika i književnosti (mag. educ. philol. croat.)
Studijski program Naziv: Portugalski jezik i književnost (dvopredmetni) Vrsta studija: sveučilišni Stupanj studija: diplomski Akademski / stručni naziv: magistar/magistra portugalskog jezika i književnosti (mag. philol. lusit.)
Vrsta resursa Tekst
Način izrade datoteke Izvorno digitalna
Prava pristupa Otvoreni pristup
Uvjeti korištenja
Datum i vrijeme pohrane 2024-10-31 10:12:39