Abstract | S obzirom na prisutno onečišćenje u morskom okolišu, razvijeni su programi regionalnih mora, za praćenje koncentracija kemijskih onečišćenja i bioloških mjerenja učinka onečišćujuće tvari na morske organizme, u svakoj od regija procjene. Države članice MSFD-a (Okvirna direktiva morske strategije), unutar okvira svojih regionalnih mora, dužne su prema MSFD, odabrati relevantna onečišćenja. Programi praćenja i procjene onečišćujuće tvari, između država članica, trebaju biti usklađeni kako bi se održala ravnopravnost i omogućila usporedba između regija sa ciljem zaštite morskog okoliša. Praćenje prioritetnih onečišćenja te kemijska i biološka mjerenja mogu se razlikovati između regija s obzirom na različite okolišne uvjete i druge regionalne probleme. Programi praćenja uključuju koncentracije onečišćenja u ekološkim matricama kao što su: voda, sediment i biota. kvantifikaciju bioloških učinaka onečišćenja na različitim razinama biološke organizacije (organizam, populacija, zajednica, ekosustav). Okvirna direktiva morske strategije – Direktiva 2008/56/EZ je pravni okvir za strateško djelovanje Zajednice na području morskog okoliša. MSFD se odnosi na Zajednice odnosno na države članice koje poduzimaju potrebne mjere za održavanje dobrog ekološkog stanja (GES). MSFD je organiziran po deskriptorima. Deskriptor 8 opisuje koncentracije onečišćujuće tvari te interpretira podatke praćenja prema cilju zaštite od pojave zagađenja u moru. Države članice unutar regionalnih konvencija koriste niz kemijskih analitičkih metoda i metode bioloških učinka. Kako bi se podaci praćenja i procjene interpretirali na pravilan način, razvijene su razne norme/kriterij i pragovi procjene. One uključuju pozadinske koncentracije unutar OSPAR-a (konvencija o zaštiti morskog okoliša Sjeveroistočnog Atlantika), EQS ( standarde kakvoće okoliša) razvijene kroz WFD (okvirna direktiva o vodama 2000/60/EC), procese i kriterije za procjenu utjecaja na okoliš (EACs) razvijene kroz OSPAR procese. Cilj je uspostaviti zajednička pravila kvalitete morskog okoliša te provedba analiza i mjerenja u svrhu očuvanja zdravlja organizama, populacija, zajednica i ekosustava. OSPAR, HELCOM (Helsinška komisija Baltička komisija za zaštitu morskog okoliša) i MEDPOL (Program za procjenu i kontrolu onečišćenja mora u Mediteranskoj regiji) su regionalne konvencije koje su razvile snažne statističke pristupe za analizu kemijskog praćenja podataka, i praćenje bioloških učinaka. Integraciju olakšavaju dosljedni skupoviciljeva razine okoliša. Potreban je daljnji razvoj EU i regionalnih konvencija za proširenje područja ciljanih razina koji bi uključio veći broj onečišćujućih tvari i bioloških učinaka. Međunarodno iskustvo i integracija između regionalnih konvencija i EU značajno olakšava provedbu strategije MSFD-a. Republika Hrvatska provodi sustav programa praćenja i promatranja za stalnu procjenu stanja Jadranskog mora, koji je izrađen kao prvi akcijski program strategije upravljanja morskim i obalnim područjem u okviru Direktive 2008/56/EZ. |
Abstract (english) | Considering the present of the pollution in the marine environment, regional sea programs have been developed, to monitor the concentration of chemical contaminants and biological measurements of the effect of the contaminants on marine organisms in each of the assessment regions. Member States of the MSFD (Marine Strategy Framework Directive), within the framework of their regional seas, are required by MSFD to select the relevant contaminants. Pollutant monitoring and assessment programs, between Member States, should be harmonized in order to maintain equality and allow the comparisons between regions in order to protect the marine environment. Monitoring contaminants of priority chemical and biological measurements may vary between regions due to different environmental conditions and other regional problems. Monitoring programs include pollution concentrations in ecological matrices such as: water, sediment and biota, and quantification of biological effects of pollution at different levels of biological organization (organism, population, community, ecosystem). Marine Strategy Framework Directive - Directive 2008/56 / EZ is the legal framework for Community strategic action in the field of the marine environment. The MDSF applies to the Communities or to the Member States which take the necessary measures to maintain good environmental status (GES). MSFD is organized by descriptors. Descriptor 8 describes the concentrations of the contaminants and interprets the monitoring data according to the objective of protection against marine pollution. Within regional conventions, Member States use a range of chemical analytical methods and biological performance methods. In order to interpret the monitoring and evaluation data in a correct way, various norms / criteria and evaluation thresholds have been developed. These include background concentrations within OSPAR (Northeast Atlantic Convention), EQS (Environmental Quality Standards) developed through the WFD (Water Framework Directive 2000/60 / EC), processes and criteria for environmental impact assessment (EACs) developed through OSPAR processes. The aim is to establish common rules for the quality of the marine environment, and to carry out the analyzes and the measurements in order to preserve the health of organisms, populations, communities and ecosystems. OSPAR, HELCOM (Helsinki Commission, Baltic Commission for the Protection of the Marine Environment) and MEDPOL (Program for the Assessment and Control of Marine Pollution in the Mediterranean Region) are regional conventions that have developed strong statistical approaches, to analyze chemical monitoring data, and monitor biological effects. Integration is facilitated by consistent sets of environmental level goals. Further development of EU and regional conventions is needed to expand the area of target levels to include more pollutants and biological effects. International experience and integration between regional conventions and the EU significantly facilitates the implementation of the MSFD strategy. The Republic of Croatia is implementing a system of monitoring programs for the continous assessment of the state of the Adriatic Sea, which was developed as the first action program of the marine and coastal zone management strategy, under the Directive 2008/56 / EZ. |