Sažetak | Posljednja su desetljeća Rimske Republike razdoblje obilježeno propadanjem političkih institucija, ustavnih postupaka i tradicije prijašnjih generacija. Dezintegracijom rimskog društva anarhija i nasilje poprimaju nove dimenzije u vidu građanskih ratova. Uzroci i korijeni prvih građanskih ratova vidljivi su sredinom 2. stoljeća prije Krista kada Rim uspostavlja dominaciju nad Mediteranom. Kompetitivna i konzervativna rimska elita, zaslijepljena priljevom bogatstva, odbacuje rješavanje ekonomskih i socijalnih problema, što uzrokuje manifestiranje istih u političkim „arenama“. Pojedinci pokušavaju ugrabiti prestiž radikalnim reformama koje senat odbacuje ili do neke mjere implementira u postojeći državni okvir. Reformom vojske Gaj Marije je zapravo odvaja iz nadležnosti političkih institucija i postavlja u ruke budućim ambicioznim zapovjednicima kao osobnu, odnosno privatnu vojsku. Iako neuspješni u ostvarivanju promjena, braća Grakho radikalnim metodama postavljaju poziciju tribuna u centar političkog života kasne Rimske Republike. Sulina pobjeda u prvom građanskom ratu ostavlja krvavi trag nad posljednjom generacijom Rimske Republike i uzdiže Krasa i Pompeja do vrha političke ljestvice. Međusobni rivali naviknuti na ispunjavanje svojih želja, političkom blokadom udružuju resurse s dotad nepoznatim Cezarom, stvarajući takozvani prvi trijumvirat 60/59. godine prije Krista. Sljedeće godine Cezar odlazi u devetogodišnji pohod osvajanja Galije. Istovremeno, u Rimu tribun Klodije je predvodnik urbanih masa i glavni inicijator organiziranog nasilja. Ciceronovim izgonom i uličnim borbama između Klodija i Milona, te ponovnom uspostavom rivalstva između Pompeja i Krasa, Rimu prijeti rušenje iznutra. Prijetnje o oduzimanju Cezarovog namjesništva u Galiji i politička blokada prisiljavaju trijumvire na ponovnu suradnju i obnovu trijumvirata sporazumom kod Lucce. Ubrzo, trijumvirat gubi najstarijeg člana, Krasa, u njegovoj katastrofalnoj kampanji protiv Partskog Carstva. U Rimu, republikanske političke institucije izbornim manipulacijama doživljavaju slom, a ulične borbe, koje kulminiraju spaljivanjem sjedišta senata, uspostavljaju Pompeja kao predvodnika elite. Neriješeno pitanje Cezarovog povratka iz Galije uzrokuje početak novog građanskog rata. |