Naslov Proposition subordonnée de concession en français et portugais
Naslov (hrvatski) Zavisnosložena dopusna rečenica u francuskom i portugalskom jeziku
Autor Dejan Rilak
Mentor Dražen Varga (mentor)
Član povjerenstva Lidija Orešković Dvorski (predsjednik povjerenstva)
Član povjerenstva Daliborka Sarić (član povjerenstva)
Ustanova koja je dodijelila akademski / stručni stupanj Sveučilište u Zagrebu Filozofski fakultet (Odsjek za romanistiku) Zagreb
Datum i država obrane 2024-06-18, Hrvatska
Znanstveno / umjetničko područje, polje i grana HUMANISTIČKE ZNANOSTI Filologija Romanistika
Sažetak U ovom se radu proučavaju dopusne zavisnosložene rečenice u francuskom i portugalskom jeziku. Polazi se od hipoteze da je struktura takvih rečenica slična u francuskom i portugalskom jeziku, a tu je bliskost moguće prikazati analizom korpusa. Hipoteza kao i metodologija počivaju na empirijskom pristupu. U radu se kao korpus koristi tekst Starog zavjeta na francuskom i portugalskom jeziku s namjerom prikaza složenih rečenica u dvama prijevodima i međusobnoj usporedbi. Posebna se pažnja pridodaje problematiziranju takvog izbora korpusa. Prije praktičnog dijela, rad nudi teorijski okvir koji je podijeljen u tri cjeline. U prvoj se analizira sam pojam dopusnosti i što on podrazumijeva u francuskom i portugalskom jeziku, a poseban je dio posvećen razlici između dopusnosti i suprotnosti. U drugoj se teorijskoj cjelini nudi prikaz temeljnih odnosa u složenoj rečenici, s posebnim naglaskom na zavisnosložene rečenice. U trećoj se cjelini nudi tradicionalni prikaz dopusne zavisnosložene rečenice, kako je ona predstavljena u francuskim gramatikama, s posebnim naglaskom na riječ ili skup riječi, obično veznik ili veznički skup, koje uvode takvu rečenicu, a za što autor koristi naziv subordinator (francuski: subordinateur). Predstavljaju se i glagolski načini glagola tih rečenica, a koji su uvjetovani pojedinim subordinatorima. Praktični dio također je podijeljen u tri cjeline, uz dvije serije istraživanja. Prva serija istraživanja istražuje subordinatore kako se oni pojavljuju u francuskim složenim rečenicama, a koje se dalje uspoređuju s varijantom te iste rečenice u portugalskom prijevodu, koristeći deskriptivnu metodu. Može se uočiti sloboda u prijevodima, kada su ekvivalenti francuske zavisnosložene rečenice neke druge rečenične strukture u portugalskom, ali i takav pristup korpusu omogućuje konkretne rezultate. Posebna cjelina posvećena je sintezi prve serije istraživanja u kojoj se nude rezultati takve deskriptivne analize. Nudi se lista subordinatora u portugalskom jeziku do koje se došlo analizom korpusa te glagolski načini koje takvi subordinatori uvode. Ti se rezultati uspoređuju s postojećim unosima u tradicionalnim portugalskim gramatikama te se dolazi do zaključka kako je analiza korpusa uglavnom uspjela prikazati portugalske subordinatore i glagolske načine koji oni uvode, ali je uključila i neke koji nisu tradicionalno smatrani dopusnim subordinatorom u portugalskom. Nadalje, primjećuje se jedan tip dopusne zavisnosložene rečenice (koju se naziva „pretjeranom rečenicom“) koji je izostao iz prve serije istraživanja. Druga serija istraživanja posvećena je „popunjavanju rupa“ one prve – ovaj se put polazi od portugalskog te se proučava na koji se način one rečenice koje su „pretjerane“ u portugalskom pojavljuju u francuskom. Kratak dio posvećen je i glavnoj rečenici, posebno prilozima koji se pojavljuju u glavnoj rečenici, a vezani su za ideju dostupnosti iz zavisne. U zaključku se tvrdi kako je takav metodološki pristup donekle uspio prikazati rečenice u dvama jezicima, ali se nude i temelji i moguće nadopune za daljnja istraživanja.
Sažetak (francuski) L’objectif de ce travail est d’offrir une présentation des propositions subordonnées concessives en français et en portugais. Le travail repose sur l’hypothèse que la structure de telles propositions est analogue en français et en portugais, et cette similitude peut être démontrée par l’analyse du corpus. L’hypothèse ainsi que la méthodologie sont basées sur une approche empirique. Le corpus utilisé est le texte de l’Ancien Testament en français et en portugais – le but est de présenter des phrases complexes de ces deux traductions et de les comparer. Une attention particulière est portée à la problématisation d’un tel choix de corpus. Avant la partie pratique, on propose un cadre théorique divisé en trois chapitres. Le premier d’eux présente la notion même de concession et ce qu’elle implique dans les langues française et portugaise. Une partie spéciale est consacrée à la différence entre la concession et l’opposition. Ensuite, une description des relations fondamentales dans une phrase complexe est proposée, avec un accent particulier sur les propositions subordonnées. Finalement, la proposition subordonnée concessive est définie, en suivant les grammaires françaises traditionnelles, avec un accent particulier sur le mot ou l’ensemble de mots, généralement une conjonction ou une locution conjonctive, qui introduit une telle proposition, et pour lequel on utilise le terme subordinateur. Les modes verbaux de ces propositions, qui dépendent de ce subordinateur, sont observés aussi. La partie pratique, en deux séries de recherches, est également divisée en trois chapitres. La première série de recherches étudie les subordonnées qui apparaissent dans les phrases complexes françaises, qui sont ensuite comparées à l’équivalent de la même phrase dans la traduction portugaise, en utilisant une méthode descriptive. On note la traduction libre, lorsque les équivalents de la subordonnée française deviennent une autre structure phrastique en portugais, mais même une telle approche du corpus permet des résultats concrets. Un chapitre spécial est consacré à la synthèse de la première série de recherches dans laquelle sont proposés les résultats d’une telle analyse descriptive. Une liste de subordinateurs portugais (ainsi que les formes verbales qui sont introduites par ces subordinateurs) est obtenue par l’analyse de corpus. Ces résultats sont comparés aux entrées existantes dans les grammaires portugaises traditionnelles, et la conclusion est atteinte que l’analyse du corpus a été principalement capable de montrer les subordinateurs portugais concessifs, mais a également inclus certains qui ne le sont pas traditionnellement considérés. Par ailleurs, un type de proposition concessive (« exagérée ») est noté, qui était absent de la première série de recherches. La deuxième série de recherches est consacrée à « combler les lacunes » de la première – cette fois-ci le point de départ est le portugais et on vérifie comment les propositions « exagérées » portugaises apparaissent en français. Une courte partie est consacrée à la proposition principale, notamment aux adverbes qui apparaissent dans la phrase principale, et sont liés à l'idée de la concession exprimée par la subordonnée. En conclusion, une telle approche méthodologique a réussi dans une certaine mesure à présenter des phrases dans deux langues, et peut servir de base pour des recherches ultérieures.
Sažetak (portugalski) O objetivo deste trabalho é oferecer uma apresentação das orações subordinadas concessivas em francês e em português. O trabalho parte da hipótese de que a estrutura de tais orações é similar em francês e em português, e essa analogia pode ser demonstrada pela análise do corpus. A hipótese, bem como a metodologia, baseiam-se numa abordagem empírica. O corpus utilizado é o texto do Antigo Testamento em francês e português – o objetivo é apresentar frases complexas destas duas traduções e compará-las entre si. Uma atenção especial é dada à problematização dessa escolha de corpus. Antes da parte prática, propomos um referencial teórico dividido em três capítulos. O primeiro apresenta a própria noção de concessão e o que ela implica nas línguas francesa e portuguesa. Uma parte especial é dedicada à diferença entre concessão e oposição. A seguir, é oferecida uma descrição das relações fundamentais em uma frase complexa, com ênfase particular nas orações subordinadas. Por fim, define-se a oração subordinada concessiva, seguindo as gramáticas francesas tradicionais, com particular ênfase na palavra ou conjunto de palavras, geralmente uma conjunção ou locução conjuntiva, que introduz tal oração, e para a qual utilizamos o termo subordinador (francês: subordinateur). Os modos verbais destas proposições, que dependem deste subordinador, também são observados. A parte prática, em duas séries de pesquisa, também está dividida em três capítulos. A primeira série de pesquisas estuda as orações subordinadas que aparecem em frases complexas em francês, que são então comparadas com o equivalente da mesma frase na tradução para o português, utilizando um método descritivo. Notamos a tradução livre, quando os equivalentes da oração subordinada francesa tornam-se mais uma estrutura frasal em português, mas mesmo tal abordagem do corpus permite resultados concretos. Um capítulo especial é dedicado à síntese da primeira série de pesquisas nas quais são propostos os resultados dessa análise descritiva. Uma lista de subordinadores do português (bem como as formas verbais introduzidas por esses subordinadores) é obtida pela análise do corpus. Estes resultados são comparados com verbetes existentes nas gramáticas tradicionais do português, e chega-se à conclusão de que a análise do corpus foi capaz principalmente de mostrar subordinadores concessivos do português, mas também incluiu alguns que tradicionalmente não são considerados assim. Além disso, nota-se um tipo de proposição concessiva (“exagerada”), que esteve ausente na primeira série de pesquisas. A segunda série de investigação dedica-se a “preencher as lacunas” da primeira – desta vez o ponto de partida é o português e verificamos como aparecem em francês proposições portuguesas “exageradas”. Uma pequena parte é dedicada à oração principal, em particular aos advérbios que aparecem na oração principal, e estão ligados à ideia de concessão expressa pela oração subordinada. Em conclusão, tal abordagem metodológica foi, até certo ponto, bem sucedida na apresentação de frases em duas línguas, e pode servir de base para futuras pesquisas.
Ključne riječi
sintaksa
poredbena romanska sintaksa
rečenica
zavisnosložena
dopusna
veznik
subordinator
francuska gramatika
portugalska gramatika
Ključne riječi (francuski)
syntaxe
syntaxe comparée romane
phrase
phrase complexe
proposition subordonnée
conjonction
subordinateur
grammaire française
grammaire portugaise
Ključne riječi (portugalski)
sintaxe
sintaxe romana comparativa
frase
frase complexa
período composto
oração subordinada
conjunção
subordinador
gramática francesa
gramática portuguesa
Jezik francuski
URN:NBN urn:nbn:hr:131:496020
Studijski program Naziv: Francuski jezik i književnost (dvopredmetni); smjerovi: nastavnički, prevoditeljski, znanstveni Smjer: znanstveni Vrsta studija: sveučilišni Stupanj studija: diplomski Akademski / stručni naziv: magistar/magistra francuskog jezika i književnosti (mag. philol. franc.)
Vrsta resursa Tekst
Način izrade datoteke Izvorno digitalna
Prava pristupa Pristup korisnicima matične ustanove
Uvjeti korištenja
Datum i vrijeme pohrane 2024-06-18 18:32:08