| Sažetak | Tjeskoba je specifično stanje subjektivnog osjećaja neugode, praćeno motornim promjenama. Ono je normalna reakcija ako ju uzrokuje realna opasnost, realni strah određen vanjskim objektom. Ako je uzrok skriven, neodređen, irealan, smatra se patološkom. Patološka anksioznost svojim intenzitetom i trajanjem, štetno djeluje na sve aspekte pacijentovog života. Poremećaji anksioznosti su vrlo prevalenti i pripadaju međe najčešće mentalne poremećaje. Najčešće su fobije, srednja dob za početak anksioznih poremećaja je 11 godina. Javljaju se češće kod žena i kroničnog su tijeka. ----- Brojne teorija pokušavaju objasniti etiologiju anksioznosti. Psihoanalitička teorija promatra anksioznost kao posljedicu intrapsihičkog konflikta, doživljenog od strane ega, a rezultat je pojava anksioznosti. Freud je smatra da je anksioznost središnji problem neuroze. Biologijske teorije, objašnjavaju anksioznost kao poremećaj komunikacije među neuronima i disbalansom inhibitornih i ekscitacijskih neurotransmiterskih sustava. U zadnjih 20. godina, sve se više istraživanja usmjeruje na nasljednu komponentu anksioznosti. Te molekularno-genetičke studije fokusiraju se na specifične genske lokuse i njihovu transkripcijsku efikasnost. Bihevioralna teorija anksioznosti, govori da je anksioznost naučeni obrazac kondicioniranjem. Kognitivna teorija, genezu anksioznosti pronalazi u neprimjerenim mislima i pogreškama pri percepciji opasnosti. ----- Anksioznost je rezultat kronične tendencije procjene opasnosti. Najvažniji sustavi klasifikacija anksioznih poremećaja jesu: DSM-5, klasifikacija američke psihijatrijske udruge i MKB-10, međunarodna klasifikacija bolesti, koju objavljuje Svjetska zdravstvena organizacija. Glavni oblici anksioznih poremećaja su: generaliziran anksiozni poremećaj, panični poremećaj, opsesivno-kompulzivni poremećaj, specifična fobija, socijalna fobija i posttraumatski stresni poremećaj. Većina ih se javlja u komorbiditetu s drugim anksioznim poremećajima i depresijom. Anksiozni poremećaji se uspješno liječe. Najefikasnija metoda liječena je kombinacija farmakoterapije i kognitivno-bihevioralne psihoterapije. |
| Sažetak (engleski) | Anxiety is a specific state of subjective feelings of discomfort, accompanied with changes in
motor functioning. It is a normal reaction to real danger, the real fear determined by external
environment. If the cause is hidden, vague, unreal, it is considered pathological. Pathological
anxiety, with its intensity and duration, is detrimental to all aspects of a patient's life. Anxiety
disorders are highly prevalent and are among the most common mental disorders. The most
common one is phobia, which most commonly starts at the age of 11. Anxiety is a chronic
disease which occurs more often in women. ----- Many theories attempt to explain the etiology of
anxiety. Psychoanalytic theory considers anxiety as a result of intrapsychic conflict
experienced by the ego. Freud believes that the central problem of anxiety is neurosis.
Biological theories explain anxiety as a disorder of communication between neurons and
imbalance of inhibitory and excitatory neurotransmitter systems. In the last 20 years, more
and more studies focus on the hereditary component of anxiety. These molecular genetics
studies focus on specific genetic loci and their transcriptional efficiency. Behavioral theory
says that anxiety is a learned pattern caused by conditioning. Cognitive theory explains that
the genesis of anxiety is in inappropriate thoughts and wrong perceptions of danger. ----- Anxiety
is the result of a chronic tendency of risk assessment. The most important classification
systems of anxiety disorders are: DSM-5, the classification of the American Psychiatric
Association and the ICD-10, International Classification of Diseases, published by the World
Health Organization. The main forms of anxiety disorders are generalized anxiety disorder,
panic disorder, obsessive-compulsive disorder, specific phobia, social phobia and posttraumatic
stress disorder. Most of them occur in comorbidity with other anxiety disorders and
depression. Anxiety disorders are successfully treated. The most effective method of
treatment is a combination of pharmacotherapy and cognitive-behavioral psychotherapy. |
