| Sažetak | Trčanje je jedna od najpopularnijih sportskih aktivnosti današnjice, kako u svijetu tako i u Hrvatskoj. Iako trčanje kao sportska aktivnost nosi velike zdravstvene dobrobiti te produžuje život, nosi i rizik od nastanka ozljede. Budući da se u Hrvatskoj veliki broj
ljudi profesionalno ili rekreativno bavi trčanjem, te se polovica njih barem jednom godišnje ozlijedi, a većina od tih ozljeda nastane na donjim ekstremitetima, prevencija ozljeda donjih ekstremiteta u trkača ima veliki medicinski i javnozdravstveni značaj. Cilj ovog diplomskog rada bio je, analizom sadržaja literature, objasniti mehanizam nastanka ozljeda donjih ekstremiteta, identificirati faktore rizika te predložiti prevenciju ozljeda donjih ekstremiteta u trkača. Pregledom literature najčešće spominjani faktori rizika za nastanak ozljeda donjih ekstremiteta su: BMI trkača, anatomske abnormalnosti donjih ekstremiteta, dob i spol (intrinzični faktori) te izbor obuće za trčanje, pogreške u treningu, biomehanika trkačkog koraka i podloga, deficitarna prehrana, zagrijavanje i istezanje (ekstrinzični faktori). Od ekstrinzičnih faktora rizika, čimbenici značajni za nastanak ozljeda donjih ekstremiteta su: trčanje u neudobnoj i istrošenoj obući za trčanje, trčanje nepravilnim trkačkim korakom, trčanje po tvrdoj podlozi, deficitarna prehrana, preveliki tjedni volumen treninga te premala ili prevelika tjedna frekvencija treninga. Od intrinzičnih faktora rizika, čimbenici značajni za nastanak ozljeda donjih ekstremiteta su: razlika u dužini nogu veća od 19 milimetara, pes cavus (udubljena stopala), ženski spol te pretilost. Čimbenici koji smanjuju rizik za nastanak ozljeda donjih ekstremiteta u trkača su: udobna sportska obuća za trčanje, alternacija 2 para različite sportske obuće za trčanje, pravilan trkački korak, veća trkačka kadenca, adekvatna prehrana, volumen treninga manji od 64 kilometra tjedno, trčanje optimalnim intenzitetom, frekvencija treninga između 2 i 5 puta tjedno, ortopedsko liječenje razlike u dužini nogu i udubljenih stopala te optimalan BMI. Prevencija ozljeda donjih ekstremiteta u trkača unatoč brojnim znanstvenim radovima i dalje ostaje kompleksno i nedovoljno istraženo područje. |
| Sažetak (engleski) | Nowadays, running has become one of the most popular sport activities in the world, as well as in Croatia. Even though running carries great health benefits and prolongs life, it also carries risk of injuries. Having in mind that the large number of people are professional or recreational runners, that half of that number are expected to have an injury once a year, as well as the fact that most of those injuries occur in lower extremity, the prevention of lower extremity injuries has significant medical and public health importance. The purpose of this thesis is, by means of analysis of the literature content, to explain the mechanisms of the occurrence of lower extremity injuries, to identify the risk factors and to recommend the methods of prevention of such injuries. Medical literature suggests that the most common risk factors for lower extremity
injuries include: runner's BMI, anatomic abnormalities of lower extremity, age, sex (intrinsic factors), choice of running shoes, training errors, biomechanics of the running gait and ground, deficient diet, warmup and stretching. From extrinsic risk factors, ones that are significant for the occurrence of injuries in lower extremity include: running in uncomfortable and worn-out running shoes, irregular running gait, running on the firm ground surface, deficient diet, excessive training volume and insufficient or excessive training frequency. Intrinsic risk factors include: the difference in leg length larger than 19 mm, pes cavus (high-arched foot), female sex and obesity. Factors that mitigate the risk are comfortable running shoes, alternating two pairs of running shoes, proper running gait, higher running cadence, adequate diet, training volume smaller than 64 kilometres per week, running in optimal intensity, training frequency between 2 and 5 times a week, orthopaedic treatment of the leg length difference and the high-arched foot, as well as the optimal BMI. Despite the large number of scientific papers in the area, prevention of lower extremity running injuries remains complex and insufficiently researched topic. |
