| Sažetak (hrvatski) | Analiza biljkama pristupačnoga fosfora obavezna je agrokemijska analiza tla za procjenu plodnosti i preporuku gnojidbe, a u RH u upotrebi je najčešće AL metoda (ekstrakcija tla s amonij-laktat otopinom uz pH 3,75). Analiza AL metodom ekstrahiranog fosfora u nekim tlima (posebice karbonatnim) može rezultirati neodgovarajućim reakcijom usjeva na utvrđenu pristupačnost fosfora i preporuku gnojidbe pa je cilj ovoga rada usporediti AL metodu s 6 različitih ekstrakcijskih metoda za utvrđivanje pristupačnosti fosfora u tlu: Olsen, Morgan, Bray 1, Bray 2, CAL i DL. Svaka metoda ima različit kemizam i pH ekstrakcijske otopine: Olsen (pH 8,5), Morgan (4,8), Bray 1 i Bray 2 (2,6), CAL (4,1) DL (3,7). S ciljem usporedbe prikupljeno je i analizirano 360 uzoraka tla s područja kontinentalne Hrvatske. Analize su obuhvaćale kemijska svojstva tla kao pH, humus, AL-P2O5 i karbonati, a tla su prema kiselosti podijeljena u dvije pH grupe i pet pH grupa. Prosječno možemo reći da količina ekstrahiranoga fosfora u mg P2O5 kg-1 opada po nizu: Bray 1> DL> AL> CAL> Bray 2> Olsen> Morgan. Statistički značajna korelacija utvrđena je u svim uzorcima između AL i Olsen metode (r= 0,88), AL i Bray 1 metode (r=0,68), Olsen i Bray 1 metode (r= 0,75), te CAL i DL metode (r=0,45) U analiziranim uzorcima utvrđene su značajne količine ukupnoga fosfora, a udio organskoga fosfora u ukupnome fosforu kretao se od 0,54% do 78,29%. Regresijski modeli razvijeni u ovome radu vrlo su jednostavni i primjenjivi, jer mogu dati nove podatke već na temelju koncentracije fosfora ekstrahiranoga određenom metodom, što je dovoljno kao jedini ulazni podatak. Validacije modela dokazale su sve međuovisnosti metoda utvrđene u osnovnome setu uzoraka te potvrdile navedene preciznosti modela. |
