| Sažetak | Castanea sativa Mill. jedina je europska vrsta roda Castanea Mill. (Mellano i sur. 2018). Unutar današnjeg areala pitomog kestena, razlikuju se tri distinktna genska bazena: prvi obuhvaća populacije istočne i središnje Turske, drugi zapadnu Tursku i Grčku, dok treći bazen čine populacije Apeninskog i Iberijskog poluotoka (Mattioni i sur. 2013). Podjela populacija na genske bazene slijedi prethodno utvrđene glacijalne refugije, u kojima je kesten opstao tijekom zadnjeg ledenog doba, a koji su se nalazili na području Balkanskog, Apeninskog i Iberijskog poluotoka. S druge strane, na području Turske, čije su populacije uključene u dva odvojena genska bazena, prethodno su utvrđena dva zasebna refugija, na području današnje Gruzije te na području tjesnaca Dardanela (Krebs i sur. 2004). Kao rezultat divergencije između zapadnih (Italija, Španjolska) i istočnih (Turska, Grčka) populacija, utvrđena je također i zona introgresije u Turskoj, odnosno preklapanja, između ovih dviju grupa populacija (Mattioni i sur. 2013). Osim utjecaja geografske odvojenosti refugija, na raširenost pitomog kestena utjecao je i čovjek, posebice na sjevernim granicama areala (Conedera i sur. 2016). Areal ove vrste rasprostire se od 28º sjeverne geografske širine na Kanarskom otočju do 60º sjeverne geografske širine u Švedskoj i Škotskoj; najzapadnije mu je stanište na Azorima (17º zapadne geografske dužine), a najistočnije Azerbajdžan te Iran (49º istočne geografske dužine). Ipak, paleobotanički dokazi ukazuju na širu prisutnost vrste tijekom Kvartara, na području Čada u središnjoj Africi, sjeveroistočnom Iranu te Norveškoj (Krebs i sur. 2019). |
