| Sažetak | Cilj istraživanja: Bolesnici sa stenozom lateralnog recesusa (SLR) uspješno se mogu liječiti otklanjanjem koštanih izraslina - osteofita - koji se stvaraju na rubnom dijelu zglobne ploštine malog zgloba. Oni sužavaju lateralni recesus i komprimiraju spinalni korijen. Njihova pojava povezuje se uz nestabilnost dotičnog dinamičkog segmenta. Cilj rada je morfohistološka analiza građe osteofita s namjerom da se razluče stanični procesi koji dovode do razvoja novonastale koštane mase. To je od značaja za ispravno tumačenje i eventualnu potvrdu o uzročno-posljedičnoj svezi između osteofita i instabiliteta. Kao idealno područje ispitivanja ukazuje se upravo osteofit u području lateralnog recesusa, jer se u svrhu liječenja otklanja.
Materijal i metode :Izabrana je skupina od 30 bolesnika sa kliničkom slikom SLR. Prosječna životna dob iznosila je 51.4 g (SD 10.42). Svi su imali klinički verificirani SLR sa posljedičnom radikulopatijom .. Materijal koji se slao na analizu bile su koštane izrasline otklonjene operacijski, veličine 2 - 4 mm u promjeru. Uzorci su rezani u blokovima metakrilatske smole mikrotomom na rezove debljine 5 μm. Analizirani su na temelju histoloških, histokemijskih i imunohistokemijskih metoda: toluidine blue, Goldner trikrom, von Kossa, metoda prikaza tartarat rezistentne kisele fosfataze, metoda indirektne peroksidaze s protutijelima protiv koštanih morfogenetskih proteina 3 i 7.
Rezultati: ukazuju da su izrasline koje su prouzročile stenozu lateralnog recesusa građene od vezivno hijaline hrskavice na površini, ispod koje se nalazi spongiozno koštano tkivo. Periferno se površno hrskavično tkivo nastavlja u vezivno, dok se koštano tkivo osteofita bazalno nastavlja u koštano tkivo kralješka. Hrskavica pokazuje promjene u smislu neravne površine, smanjenog sadržaja proteoglikana, hipertrofičnih hondrocita i njihovih gnijezda. Spongiozna tvar, u većem broju uzoraka, pokazuje uže šupljine koštane srži sa širim trabekulama. U trećini analiziranog materijala prisutni su procesi intramembranskog stvaranja koštanog tkiva u dubljim dijelovima na površinama šupljina koštane srži, a sporadično u površnim perifernim vezivnim dijelovima ovih izraslina. Prisutnost koštanih morfogenetskih proteina nađena je u osteoblastima što upućuje na procese osifikacije nalik onima koji se odvijaju tijekom rasta i razvoja.
Zaključak: Analiza uzetog materijala ukazuje da su tvorevine koje su prouzročile nastanak stenoze lateralnog recesusa, zrele, formirane, građene od vezivnohijaline hrskavice i spongiozne koštane tvari. Promjene u hrskavici i kosti te odvijanje procesa intramembranskog stvaranja koštanog tkiva u smislu daljnjeg proširenja koštanih gredica, a potvrđenog prisustvom koštanih morfogenetskih proteina, moglo bi ukazivati na zaključak da je rubna osteofitna tvorba prilagodba izmijenjenom stanju u dinamičkom segmentu 1 pokušaj da se nestabilni segment stabilizira povećanjem zglobne ploštine. |
