Sažetak | Promjene u acidobaznoj ravnoteži utječu na aktivnost enzimskih sistema u tijelu te izazivaju brze promjene unutar pojedinih stanica, odnosno tkiva. Zbog brzih promjena acidobaznih stanja, u kritičnih bolesnika potrebno je učestalo pratiti acidobazni status jer takvi bolesnici imaju ograničene kompenzacijske rezerve. Organizam održava pH unutar fizioloških granica, a svako odstupanje pH izvan tih granica ugrožava život bolesnika. Neke bolesti, trauma te anestezija često su povezane sa značajnim acidobaznim poremećajima. Osnovni princip fiziologije jest održavanje homeostaze organizma, pa tako i održavanja acidobazne ravnoteže. Acidobazna ravnoteža zasniva se na odnosu unosa hrane (masti, ugljikohidrati, proteini), metabolizmu i nastanku produkata u obliku rada, topline i otpadnih tvari. Razlike u dnevnoj količini nastalog CO₂ i H⁺ ovise o načinu ishrane, staničnom bazalnom metabolizmu i temperaturi tijela. Pravilan rad pluća, bubrega i jetara omogućuje održavanje acidobazne ravnoteže. Putem pluća izlučuje se CO₂, bubrezima H⁺, a jetre metabolizmom bjelančevina stvaraju 1 mmol H⁺ iona po kilogramu tjelesne težine dnevno. U podjeli acidobaznih poremećaja razlikuju se metabolička acidoza i alkaloza, te respiracijska acidoza i alkaloza. Da bi pružile adekvatnu zdravstvenu njegu i skrb kod bolesnika s acidobaznim poremećajem, medicinske sestre moraju prepoznati znakove i simptome koji ukazuju na odstupanja od normalnog, kao i promjene laboratorijskih vrijednosti acidobaznog statusa i elektrolita. |