| Sažetak | Transfuzija krvi (lat. transfundere - preliti) je proces prenošenja krvi ili krvnih produkata iz krvnog sustava jedne osobe u krvni sustav druge osobe. Prenositi se može puna krv sa svim elementima ili zasebno eritrociti, trombociti, plazma ili ostali faktori (najčešće faktori zgrušavanja).
Najčešći oblik transfuzije krvi je transfuzija koncentrata eritrocita. Najčešće se koristi kod liječenja velikih krvarenja kako bi se poboljšala dostava kisika tkivima (1).
Prva transfuzija čovječje krvi izvedena je 1657. godine u Londonu. Tek početkom 19. stoljeća ponavlja ih engleski opstetričar Blundell u rodilje koje su iskrvarile. Međutim, primijećeno je da često nastaju teške pa i smrtonosne komplikacije, pa se transfuziji kao metodi liječenja prilazilo s nepovjerenjem i rijetko. Neuspjeh većine transfuzija objašnjen je 1900. godine Landsternerovim otkrićem krvnih grupa i 1940. godine otkrićem Rf-faktora. Nakon tih otkrića počinje razvoj transfuziologije. Prva dokumentirana transfuzija na našim prostorima primijenjena je 1923. godine u zagrebačkoj ginekološkoj bolnici, te u Osijeku 1925. godine (2).
ABO krvni sustav sastoji se od četiri različite krvne grupe; A, B, AB i O. Osobe krvne grupe A sadrže antitijela protiv krvne grupe B. Osobe s krvnom grupom B u svojoj krvi imaju antitijela protiv grupe A. Ljudi krvne grupe AB u svojoj krvi ne sadrže antitijela niti protiv grupe A, niti protiv grupe B. Iz tog razloga se krvna grupa AB naziva i univerzalnim primateljem - prihvaća sve ostale krvne grupe. S druge strane, osobe s krvnom grupom O su univerzalni davatelji - njihovu krv mogu primiti sve krvne grupe iz ABO sustava. Vrlo je bitno znati svoju krvnu grupu, kao i Rh faktor jer ukoliko primite krivu krvnu grupu ili neodgovarajući Rh faktor može doći do ozbiljnih komplikacija i jakih imunoloških reakcija koje vas čak mogu koštati života. Osim ove četiri spomenute krvne grupe, postoji još više od 100 različitih podtipova krvi. Većina njih, nasreću, ne uzrokuje značajne transfuzijske reakcije, te ne ugrožavaju ozbiljno život.
Rh sustav klasificira krv kao Rh-pozitivnu (Rh+) ili Rh-negativnu (RH-), što ovisi o prisutnosti, tj. odsutnosti Rh antitijela u krvi. Osobe s pozitivnim Rh-faktorom mogu primiti krv s negativnim Rh-faktorom, ali obratna situacija nije moguća. Transfuzijska reakcija uzrokovana primitkom krvi krivog Rh faktora može biti prilično ozbiljna (3).
Transfuzija je grana medicine koja se bavi proizvodnjom krvnih pripravaka od ljudske krvi. Ona obuhvaća sve postupke u proizvodnji krvnih pripravaka, laboratorijskog testiranja i bolesnikovog liječenja.
Transfuzijsko liječenje temelji se na ovim načelima:
1. bolesnikova dobrobit ima prednost pred svim drugim interesima
2. u liječenju treba nastojati smanjiti rizik nuspojava i težinu moguće štete
3. potrebno je poštovati bolesnikovu autonomiju
4. treba provoditi socijalnu pravdu.
Transfuzijska medicina je medicinska struka koja je pod stalnim utjecajem i u ravnoteži između interesa davatelja, zdrastvenih djelatnika te želja i mogućnosti društva, čije interese zastupa vlada (4). |
